کلیشه‌های بازیگری بلای جان تئاتر

به‌گمانم نیل سایمون بیشتر از هر جای دیگر دنیا در ایران محبوبیت دارد. بد هم نیست. نمایش‌نامه‌هایش قالبا یک الگوی مشخص دارند؛ بر روابط بین‌ آدم‌ها و به‌ویژه زن و مرد تمرکز دارند و معمولا با یک نتیجه‌گیری اخلاقی به‌پایان می‌رسند. می‌توان همه‌ی نمایش‌نامه‌هایش را به‌واسطه همین رویکرد اخلاقی هم نقد کرد. من اما در مورد «زوج ناجور» کاری به سایمون ندارم. می‌خواهم در مورد بازیگری‌اش بگویم. در مورد تیم بد بازیگران‌ش. و در مورد کارگردانی که نمی‌دانم در این اجرا چه‌کاری انجام داده است.

لطفا به‌عنوان خواننده این یادداشت چند لحظه به همه‌ی تئاترها و تله تئاترهایی خارجی که دیده‌اید فکر کنید. مخصوصا آمریکایی‌ها. همین‌طور آنهایی که خودمان نوشته‌ایم اما کارکترهایشان خارجی بوده‌اند. دقت کرده‌اید که چقدر همه شخصیت‌ها روی صحنه شبیه هم هستند. انگار برای بازیگر و کارگردان ما فرقی نمی‌کند که شخصیت کیست و چیست! اهل شرق یا غرب اروپا و شمال یا جنوب آمریکا هم باشند فرقی نمی‌کند. آرایش و گریم و لباس و لحن و حتی نوع گفتارشان بیست، سی سال است که عین هم است. حال آدم بد می‌شود بس که این خارجی‌های روی صحنه شبیه خودشان نیستند و نمی‌دانم که چرا همه‌شان یک‌جورند. مثل همین آدم‌های زوج ناجور که به‌ویژه رفاقت و قمار کردن دور میزی‌شان آزار دهنده هم می‌شود. بازیگران «زوج ناجور» آزارمان می‌دهند بس که با ادا و اطوار بی‌جا اجازه نمی‌دهند فضای قصه و نمایش ایجاد شود. همه‌شان به جز حسین کشفی که بازیگری بلد است و فرشید قلی‌پور که با ورودش اجرا را نجات می‌دهد. البته مشخص است که فقط نقش این‌دو در نمایش‌نامه شخصیت‌پردازی شده. اما این دلیل نمی‌شود که بقیه با اجراهای بدشان همه چیز را خراب کنند. دخترها که اصلا انگار ترس از صحنه دارند. یکی‌شان حتی جرات نمی‌کند صورتش را به تماشاگر نشان بدهد و واژه‌ها و حروف رو قورت می‌دهد و صدایش از ترس می‌لرزد (کیمیا جواهری).

«زوج ناجور» را به‌زور می توان تحمل کرد. درحالی که اتفاقا تولید و اجرای قصه‌های سایمون دشوار هم نیست. اما این اجرا را گروه بازیگران‌ش خراب کرده‌اند. با ادا و اطورا کپی شده از نقش خارجی‌هایی که سی سال است داریم مدام روی صحنه می‌بینیم‌شان و یکی هم نمی‌آید درستش را کار کند تا بقیه یاد بگیرند. بدون شک این اجرا محصول ناتوانی کارگردان است که بعید می‌دانم در مورد لحظات درست حضور کشفی و قلی‌پوردر اجرا هم نقشی داشته. زوج ناجور به خاطر بازیگرانش ضعیف است و مسئولیت کار ضعیف بازیگران هم با کارگردان این تئاتر است.

فرانک کریمی -  هنرجو کارگاه نقد کانون ملی منتقدان تئاتر ایران