قانون می‌گوید شورای عالی نظارت فصل الخطاب است

در این نشست حسین کیانی؛ نمایشنامه‌نویس و کارگردان، دکتر مهرداد رایانی‌مخصوص؛ نویسنده، مدرس دانشگاه و از اعضای کانون ملی منتقدان تئاتر ایران به‌عنوان مهمان و سیدجواد روشن از دیگر اعضاء این کانون به‌عنوان کارشناس و مجری حضور داشت.

سیدجواد روشن مجری و کارشناس نشست با اشاره به این موضوع که قرار است چند نشست تخصصی داشته باشیم و اولین برنامه آن‌هم این نشست ارزشیابی و نظارت در تئاتر ایران؛ مشکلات و راهکارهاست.

جواد روشن با اشاره به این‌که دکتر رحمت امینی که مدتی سرپرست شورای نظارت و ارزشیابی را بر عهده داشت معتقد بود ارزشیابی بر نظارت مقدم باشد روشن سپس با اشاره به افزایش درخواست‌های اجرا افزود هنرمندان مختلف می‌خواهند اجرا بروند در سالن‌های حرفه‌ای معمولاً شوراهایی هستند که در این سالن‌ها نظارت را انجام می‌دهند این پرسش رامطرح کرد چند باریک متن و اجرا باید ارزش‌یابی شود؟

جواد روشن در ادامه‌ی صحبت‌هایش افزود: اجاره‌ی سالن‌ها اهمیت دارد و مسئولان تماشاخانه‌ها تأکید دارند و می‌گویند اگر نمایش مشکل محتوایی ندارد با لحاظ کیفی با ما راه بیایید. روشن سپس افزود: با توجه به  افزایش سالن‌های نمایش کیفیت نمایش‌ها نازل‌شده است و مخاطبین که بلیت می‌خرند شاید واخورده شوند جواد روشن نسبت به ارزشیابی هنری نمایش‌ها تأکید کرد.

سیدجواد روشن تأکید کرد بحث نقد و بررسی به یک سطح دیگر می‌رسد و قانون از مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی است مسئله این است که وقتی کسی مسئولیت دارد مسائل به شکل دیگری است. وقتی به یک کارشناس می‌گویند این برگه را امضاء کنید یک بار حقوقی دارد و با آن به‌گونه‌ای دیگر برخورد می‌کند.

این عضو کانون ملی منتقدان  اشاره کرد قوانین باید به گونه‌ای نوشته شود که کمتر تفسیر پذیر باشد. سیدجواد  روشن سپس به زنده بودن هنر تئاتر اشاره کرد و گفت تئاتر یک هنرزنده است و در لحظه اجراممکن است مشکلی ناخواسته پیش آید.

حسین کیانی با اشاره به این موضوع که فکرمی کردم موضوع جذاب سانسور علاقه‌مندان بیشتری را به این سالن بیاورد اشاره کرد امروز که آسیب‌دیدگان از سانسور بیشتر شده فکرمی‌کردم استقبال بیشتری از این نشست بشود  کیانی به تعداد انگشت‌شمار شرکت‌کنندگان در این نشست اشاره کرد.

حسین کیانی سپس افزود ترکیب نظارت و ارزشیابی بدترین ترکیب ممکن است که در بستر فرهنگی ما ساخته شده است یک ترکیب پارادوکسیکال نظارت مساوی با سانسور است در فرهنگ لغت ممیز کسی است که تمیز می‌دهد در این‌جا ممیز کسی است که جلوگیری می‌کند نظارت مساوی با سانسور است و ارزشیابی مساوی است باکیفیت سنجی. کسی که کیفیت‌سنجی می‌کند نمی‌تواند نظارت کند در بحث ارزشیابی چیزهایی وجود دارد که در کار نظارت صد درصد مغایرت دارد این ترکیب نظارت و ارزشیابی از آغاز پارادوکسیکال است. به نظرم سانسور از ویژگی‌های جوامع عقب افتاده است با نظارت مخالفم. ما دو اداره می‌خواهیم ارزشیابی را کسانی انجام بدهند که دیدگاه‌های حذف‌کننده نداشته باشند. نظارت باید توسط کارمندان انجام شوند و ارزشیابی را کسانی انجام بدهند که کارشناس هنری هستند این دو مبحث باید از هم جدا بشود.

کیانی سپس خاطره‌ای ازمواجه‌اش با شورای نظارات و ارزشیابی را بیان کرد و گفت: یکی از دوستان گفت من کارهای شما را دوست دارم اما از غم شغلی‌ام این است که بگویم نه.

حسین کیانی با اشاره به این نکته که هنرمندان عرف را می شناسند و این نظارت باید به خود هنرمند و جامعه واگذار شود گفت: نظارت مانند بختک شده است. سپس افزود همه‌جا آسیب وجود منتها بحث سانسور در جامعه مایک بحث تمامیت‌خواهانه است. سانسور نمی‌خواهد اجازه بروز افکار متفاوت را بدهد و قلع‌وقمع می‌کند. حسین کیانی اشاره کرد یک نظارت دیگری هم وجود دارد؛ که کسانی هستند که شورای نظارت و افرادی که  مجوز می‌دهند را بازخواست نمی‌کند بلکه کارگردانی که آن مجوز را دریافت کرده است را بازخواست می‌کند وی افزود نظارت و ارزشیابی نه‌تنها موفق نبوده است بلکه به ضرر تفکر که دنبال آن بوده است عمل می‌کند. نظارت و ارزشیابی می‌خواهد ارزش و معنویت را احیا کند اما سانسور به سود تفکر سانسورگرایانه تمام نمی‌شود ای کاش متوجه می‌شدند.

حسین کیانی به خاطره از استاد سمندریان اشاره کرد وافزود: آقای حمید سمندریان می‌گفت: ساواک تأکید داشت از کلمه شاه استفاده نکنید آقای سمندریان گفت این شاه‌کلید است شاه نیست. آیا شورای نظارت گفتند چه چیزی نباشد؟

کیانی با اشاره به همکاری‌اش با مهرداد رایانی‌مخصوص دربازبینی فجر گفت من یک سال بازبین بودم با مهرداد رایانی به دبیر جشنواره گفتیم ما به لحاظ کیفی نگاه می‌کنیم خودتان می‌دانید کیانی سپس افزود من با دبیر بحثم شد گفتم من مصاحبه می‌کنم من این کار را انتخاب کردم و شما به لحاظ نظارتی نپذیرفتید.

حسین کیانی با اشاره به این نکته که ما هر کاری که بکنیم هنر تئاتر تأویل‌پذیر است هر تفکری که فکر می‌کنند بهترین تفکر موجود است اگر بترسد یعنی این‌که به خودش مطمئن نیست.

کیانی تأکید کرد بچه‌های شورای نظارت عموماً ابا دارند که بگویند سانسورچی هستم و من تنها یک نفر را دیدم که به این نکته اشاره کرد.

حسین کیانی اشاره کرد که باید قوانین نظارت و ارزشیابی بر اساس قوانین شهروندی نوشته باشد و درام‌نویس نباید قوانین را زیر سؤال برود  و تاکید کرد نمی‌دانم چه کسانی  این قانون را نوشتند نمایش تأویل‌پذیر است این قوانین باید با توجه به تفسیرپذیر بودن و تأویل‌پذیر باشند و هر کسی نتواند تأویل کند. قانون کنونی بیشتر منعیات دارد این قانون با دیدگاه بسیار بدی به هنرمندان نوشته شده است نگاه حاکم بر سیاست ارزش‌یابی سرشار از بی‌اعتمادی است.

کیانی در موضوع فعالیت هنرمندان دیگر حوزه‌ها در تئاتر اشاره کرد به لحاظ قانون انتخاب شغل آزاد است ولی جوامع مدرن سندیکا را درست کردند برای حفظ حقوق اهالی صنف اگر قرار باشد کسی با رابطه جریان را برهم بزند باید جلوی آن ایستاد سپس به خانه تئاتر به‌عنوان یک صنف تئاتری اشاره کرد و گفت خانه تئاتر اعضاء خود را بر اساس بیلان کاری‌شان انتخاب می‌کند از بیرون این خانه اگر کسی بخواهد بیاید باید با آن با قوانین اعمال شود کیانی سپس به عدم هماهنگی میان خانه تئاتر و مرکز هنرهای نمایشی اشاره کرد و گفت مرکز باید بخشی از وظایف خود را به خانه تئاتر تنفیذ کند.

حسین کیانی سپس اشاره کرد کانون ملی منتقدان سانسور را به نقد بکشند چرا باید وجود داشته باشد چرا نباید وجود داشته باشد سپس به مقوله عرف وقوانین اشاره کرد و گفت: قوانین عرف جامعه است و هیچ هنرمندی نیست که عرف را نداند منتها مسئله آن است که عرف های مختلف از مناظر مختلف وجود دارد.

دکتر مهرداد رایانی‌مخصوص دیگر کارشناس این نشست با اشاره به برخی از شرکت‌کنندگان در این نشست گفت مشکلات ما چیست؟ راه‌حل چیست؟ و دوستان نظارت هم  در این نشست هستند؟ گره را باز کنند.

رایانی‌مخصوص با اشاره به فعالیت‌های مدیریتش افزود اعتبار خودم را به لحاظ هنری می‌دانم و اشاره کرد که یک بحث کیفی وجود دارد که نمی‌توانیم به لحاظ کمی در نظر بگیریم در بحث نظارت و ارزشیابی در قانون 14 مورد وجود دارد. مورد 9 اشاره شده باید از آثاری که ذوق تماشاگر را به انحطاط می‌کشد جلوگیری کرد این به دریافت فرد و حال فرد و لحظه تصمیم‌گیری برمی‌گردد من با این محدودیت مخالفم.

رایانی‌مخصوص آیین‌نامه نظارت و ارزشیابی را برای رسانه‌ها قرائت کرد این آیین‌نامه 18 بند داشت سپس اشاره کرد این قانون سال 78 نوشته شده است الآن سال 97 است موارد ممنوع را باید یک تا صد بنویسند نمی‌نویسند.

دکتر رایانی اشاره کرد همکاران ما ابا دارند بگویند ممیز هستند اگر ممیز هستی و ایستا پشت کارت این دوستان با این شرایط دچار تناقض می‌شوند. رایانی‌مخصوص سپس اشاره کرد قانون می‌گوید شورای عالی نظارت فصل الخطاب است اگر فصل الخطاب نیست نماینده دیگر نهادها باید به آن اضافه شوند تا هنرمندان آسیب نبینند قانون به‌روز نشده کسانی که فکرمی‌کنند قانون نیاز به اصلاح دارد اصلاح کنند. مهرداد رایانی‌مخصوص سپس افزود این آیین‌نامه سربسته در دسترس همه نیست تا بررسی شود و تفسیرپذیر است. رایانی‌مخصوص اشاره کرد اگر این قوانین متناسب باشد مکتوب کنید در اختیار گروه قرار بدهید من ندیدم این قوانین ابلاغ کنند.

دکتر رایانی‌مخصوص در موضوع فعالیت صنفی هنرمندان و خانه تئاتر گفت: وقتی شما صنف دارید باید صنف فعال باشد صنف ما فعال نیست می‌خواهید درس بدهید مدیر تئاتر بشوید. مشکل نظارت و به نظر من ارزشیابی غلط است جز تشنج و افترا برای تئاتر ما چیزی ندارد. دکتر رایانی درباره فعالیت دیگر هنرمندان در تئاتر افزود: در مرکز هنرهای نمایشی هر کس می‌خواهد اجرا برود باید صلاحیتش محرز شود.

دکتر رایانی تاکید کرد لازمه حذف ممیزی فعالیت مدنی است اما اشاره کرد اگر قانون را رعایت نکنیم تخلف است وی افزود ما برای یک سری از آزادی‌ها ظرفیت کافی و وافی را نداریم درتئاتر ما اتفاقاتی افتاده است که خودمان هم ناراحت شدیم یک سری ناهنجاری ها وجود دارد و یک سری ازآدم‌هایی که نباید باشند در این حوزه هستند دکتر رایانی در ادامه گفتارش افزود فرایند انتقاد باعث می‌شود ما جلو برویم.

در این نشست لیلی عاج، مرتضی شاه کرم، میلاد اکبرنژاد، حمیدرضا قنبری سردبیر دوماهنامه نقد هنر، آرمان طیران، سعید محبی، امید طاهری، مهدی نصیری رئیس کانون ملی منتقدان، امیر آتشانی از اعضای  شورای نظارت و ارزشیابی مرکز هنر‌های نمایشی، عباس عبدالعلی‌زاده، احسان زیورعالم، مهرداد ابوالقاسمی و امید غفاری کارگردان نمایش عشق سگی حضورداشتند.